De Gerstjens vormen een groene zone langs de rechteroever van de Dender, in het oosten begrensd door de Brusselse Steenweg. Twaalf hectare zijn stadseigendom, een veertigtal hectare zijn privédomein.
Het gedeeltelijke parklandschap en de grachten, kasteelwallen en waterpartijen maken van het gebied en trekpleister voor de wandelaar. Ooit was het gebied een elzenbroek dat bij hoog waterpeil van de Dender onder water liep. Op het domein stond het kasteel Overhamme (waarvan er enkel de bijgebouwen nog staan) en het kasteel Ronsevaal.
Aanplanting
Typisch voor de laaggelegen gronden is de aanplanting van populierenbossen die het oorspronkelijke elzenbroek vervangen. De struiklaag bestaat hoofdzakelijk uit els en vlier, de kruidlaag veelal uit brandnetels (een gevolg van de monocultuur van populieren).
Tussen de netelvelden vindt men, afhankelijk van het seizoen, speenkruid, klimopereprijs, bosveldkers, hondsdraf, peterselievlier, fluitekruid, gewone smeerwortel, bosandoorn en gewone hennepnetel. Maar ook zeldzamer soorten zoals egelboterbloem en gele dovenetel zijn er van de partij. Enkele wilgen, abelen en esdoorns vormen er plaatselijk een gemengder bosje.
Gespreid over een ruime termijn worden de Canadapopulieren in fasen vervangen door gemengd inheems loofhout (zoals schietwilg, abeel, esdoorn, es, trilpopulier, linde en zomereik in de boomlaag en grauwe wilg, Gelderse roos, sporkehout, haagbeuk, kornoelje, kardinaalmuts, hazelaar en lijsterbes in de struiklaag), wat de ecologische waarde van het gebied opmerkelijk zal verhogen.
Aan de rand van deze jonge aanplanting werd de gracht plaatselijk verbreed tot een paar moerasjes waar waterminnende planten zoals moesdistel, wolfspoot en kattestaart zich hebben gevestigd.
Vijver
De vijver en omgeving, bieden een mooi uitzicht op de achterzijde van het kasteel Ronsevaal en vormen een idyllisch plekje, in contrast met de eenvormige populierenaanplanting. Een paar piramidevormige moerascypressen en metasequoia’s, enkele treurwilgen en een vleugelnootboom zijn overblijfselen van het vroegere parkdomein.
De oorspronkelijke vijver is nu voor een groot deel verzand. Hij heeft een onstabiel waterpeil en komt tijdens de zomer gedeeltelijk droog te staan. De oeverbegroeiing is kleurrijk en afwisselend. Men vindt er grote waterweegbree, moerasspiraea, rietgras, watermunt, moerasvergeetmijnietje en liesgras. In het aanpalende grasland groeit de gewone koekoeksbloem. Een geregeld maaibeheer met afvoer van het maaisel zal hier op termijn de bodem verschralen en de soortenrijkdom verhogen. De boomgaard langs de Dender, restant van de grote fruittuin van weleer, blijft als boomgaard gerespecteerd. Afstervende en verdwenen fruitbomen worden vervangen door notelaar en hoogstammige variëteiten van appelaar, pruimeboom en perelaar. Het stadseigendom wordt grotendeels omringd door een meidoornhaag.
Asveld
Het asveld van NV Intercom heeft jarenlang de natuurlijke vegetatie tegen gehouden maar stilaan is er sprake van spontaan herstel. Veertig jaar na het stoppen van het storten is er een boomlaag die hoofdzakelijk schietwilg, boswilg en berk bevat, maar ook els, esdoorn en eik. Plaatselijk vindt men een perceel dat volgeplant werd met lijsterbes. De kruidlaag heeft in de loop der jaren grote wijzigingen ondergaan doordat de boshumus stelselmatig aangerijkt is door de toenemende begroeiing. Zo moet het wilgeroosje, dat typisch was voor de schrale bodem, geleidelijk aan plaats ruimen voor ruigtekruiden zoals brandnetel, braam en koninginnekruid. Men vindt er minder opvallende soorten zoals kleine bosaardbei, muskuskruid en gewone salomonszegel evenals zeldzame soorten zoals het gevlekt longkruid.
In de losse bodemstructuur van het asveld vinden konijnen een geliefkoosd graafterrein. De vijver en de paar moerasjes herbergen waterinsecten zoals libellen en amfibiën waaronder groene en bruine kikker, watersalamander en vinpootsalamander. Een greep uit de talrijke broedvogels: zwartkop, roodborst, winterkoning, boomkruiper en… wielewaal. Als toevallige bezoeker kan men er de blauwe reiger ontmoeten.
Passieve recreatie
De Gerstjens liggen volgens het gewestplan in een parkzone. Bij de aankoop werd het gebied bestemd als openbare groene ruimte voor passieve recreatie. Jaarlijks wordt een beheersplan opgemaakt door een beheerscommissie. De planning der werken gebeurt door de dienst Leefmilieu en de uitvoering door de Groendienst.
De Gerstjens zijn bereikbaar via de Gerstenbaan, een zijweg van de Brusselse Steenweg, via de Gerstenstraat te Erembodegem, langs het jaagpad aan de Dender en binnenkort met een voetgangers/fietsersbrug via de site van Schotte.
Er is ruime parkeergelegenheid aan het Gerstenhof in de Gerstenstraat. Het grote wandelparcours is 2,5 km lang (ongeveer 45 min.) en is aangeduid met gele paaltjes. In de boomgaard is in een picknicktafel voorzien. Er is een deel van het natuurgebied omgevormd tot speelbos met 2 avontuurlijke hangbruggen, zeer leuk voor de kinderen!