Het stadspark

Foto: Monument stadspark AalstHet stadspark maakte vroeger deel uit van het Osbroek, dat al in de 13de eeuw als moerasbos en hooiland werd omschreven. Dat de gronden nooit als akker zijn bewerkt, hebben ze te danken aan hun slechte afwatering en de lage ligging. In de 18de eeuw werd er turf gewonnen, waarna op de ontgonnen gebieden elzen werden aangeplant voor brandhout.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd een deel van het oorspronkelijke moerassige Osbroek omgetoverd in een echte lusttuin van 15 ha, waarvan 1 ha wateroppervlakte. De toenmalige schepen van Openbare Werken (Désiré De Wolf) wilde werk verschaffen aan de mensen van Aalst en ze zo onttrekken aan de opeisingen door de Duitsers. Niet minder dan 20.000 kubieke meter grond werd voor deze werken vervoerd.

Wel 200 verschillende boomsoorten en 100 verschillende struiksoorten werden aangeplant. Veel ervan werden bezorgd door de toenmalige Duitse stadscommandant, een kasteelheer, die speciale bomen uit zijn domein of elders uit Duitsland liet aanvoeren. Het park is opgevat als een ruim recreatieoord met wandelpaden en speelterreinen rond twee visvijvers: de Ballonvijver en de Spiegelvijver. De oorspronkelijke constructies in het park (een melkhuis, een kaarthuisje, een tuinhuisje en een brug) ademen de typische sfeer van begin 20e eeuw. Het park kan deels opgevat worden als een arboretum.

Foto: Vijver stadspark Aalst
De ontwerper Louis Julien Breydel was een heel gekend bouwkundig architect, die later ook het plan maakte voor het Astridpark te Aalst en voor de Kruidtuin te Brussel. In het park herkennen we een gedeelte dat aangelegd is in de geest van de Engelse landschapsparken. Zo is er het gedeelte met de ronde vijvers of ballonvijvers en een gedeelte met strakkere vorm, elementen die doen denken aan een formelere parkaanleg zoals het gedeelte met de rechthoekige vijver of spiegelvijver.

Bij het ontwerp werd veel aandacht besteed aan de belevingswaarde voor de wandelaar. De zichten (vista’s) werden telkens zodanig uitgebouwd dat men een gedeelte van de vijver, een bomengroep, een brugje en een heestergroep ziet. Deze vista’s werden geaccentueerd door op de flanken van het gezichtsveld bomen of bomengroepen en heestermassieven uit te werken. Er werd ook veel gebruik gemaakt van wintergroene bomen en heesters om ’s winters ook nog dezelfde visuele gewaarwording te behouden.

Vele generaties na de aanleg wordt nu werk gemaakt van de noodzakelijke verjonging van het bomen- en struikenbestand. Hierbij streeft men ernaar om het oorspronkelijke ontwerp zo goed mogelijk te respecteren, wat soms leidt tot rigoureuze herstelmaatregelen zoals de heraanleg van de inkomdreef met 30 lindes. Er wordt gebruik gemaakt van een ruim aanbod aan parkplanten die het stadspark op een didactische wijze kunnen verrijken en vooral van soorten die omwille van hun bladvorm, kleur en structuur van bloemen en vruchten een pittoresk karakter scheppen.

Het stadspark van Aalst is een van de meest verzorgde, mooiste, open en gevarieerde parken van Vlaanderen.